Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców w Starachowicach

Na początku XX wieku w Wierzbnik jeszcze się nie rozwijał i zawsze pozostawał ubogą mieściną, której ludność żyła z zarobków w fabrykach obok miasta położonych […]. Domy tu są drewniane, ulice przepełnione błotem. Handel w rękach żydów […]. Rzemieślników osada liczy 95, a w tej liczbie najwięcej: rzeźników 21, krawców 18, szewców 19 i piekarzy 9… – pisał o Wierzbniku w 1902 roku Leonard de Verdmon-Jacques dziennikarz i podróżnik.

W 1928 roku w wyniku spotkania inauguracyjnego lokalnych rzemieślników różnych branż z terenu Wąchocka, Wierzbnika i Starachowic doszło do ich zrzeszenia – powstał Cech Rzemieślników w Starachowicach.

W latach 1939-1945 istnienie i funkcjonowanie Cechu było akceptowane przez niemieckie władze okupacyjne. Mimo to również rzemieślnicy byli represjonowani.

W latach 1945-1955 istnienie i funkcjonowanie prywatnego handlu i rzemiosła było kwestionowane przez komunistyczne władze (tzw. „bitwa o handel”). Po drodze jej siedziba znajdowała się kolejno przy ulicy Ciasnej, Kolejowej i Marszałkowskiej.

W 1956 roku Cech Rzemiosł Różnych w Starachowicach oficjalnie reaktywował swoją działalność, która wynikała z ustawy O przymusowej przynależności rzemieślników do cechu, w wyniku czego instytucja Cechu stawała się zależna od administracji państwowej.

W 1968 Cech Rzemiosł Różnych wspólnie z Rzemieślniczą Spółdzielnią Zaopatrzenia i Zbytu zakupił nieruchomość położoną przy ulicy Marszałkowskiej, która stała się siedzibą obu organizacji. W latach 70. starachowicki Cech należał do najliczniejszej organizacji w ówczesnym województwie kieleckim. Skupiał w swoich szeregach rzemieślników z miasta Starachowice, okolicznych gmin oraz miejscowości Wąchock, Iłża, Lipsko, Nowa Słupia, Bodzentyn.

W 1978 roku MRN w Starachowicach w uznaniu zasług dla lokalnego środowiska rzemieślniczego przyznała Cechowi odznaczenie „Za Zasługi dla Starachowic”, a krajowy Związek Rzemiosła Polskiego nadał jej „Honorową Odznakę Rzemiosła”.

W 1982 roku Cech wraz ze Spółdzielnią Rzemieślniczą zakupił i wyremontował nieruchomość, która we wrześniu 1986 roku stała się „Domem Rzemiosła”– siedzibą lokalnego ruchu rzemieślniczego. W tym czasie starachowicki Cech liczył ponad 770 członków, którzy dawali ponad 1100 miejsc pracy w kilkudziesięciu branżach rzemieślniczych.

W 1989 roku weszła w życie Ustawa o Rzemiośle, która znosiła obowiązek zrzeszania się w organizacjach rzemieślniczych, co skutkowało powolnym zanikiem znaczenia Cechów w całym kraju. Uwolniony zawód rzemieślnika-przedsiębiorcy nie musiał już zdobywać doświadczenia czeladniczego i mistrzowskiego.

W 1990 roku Walne Zgromadzenie członków starachowickiej organizacji podjęło decyzję o zmianie swojego Statutu, który reorganizował jego działanie – uruchomiono własną działalność gospodarczą. W 1997 roku Walne Zgromadzenie członków Cechu zmieniło nazwę organizacji, od teraz był to Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców w Starachowicach. Członkami mogli zostawać również przedsiębiorcy – niekoniecznie rzemieślnicy.

Lata 2004-2016 to spadek znaczenia starachowickiej organizacji. Ilość członków sukcesywnie się kurczyła, spadając do kilkunastu osób! Okres ten należał do zaniechania i rozluźnienia więzi konkurujących ze sobą lokalnych przedsiębiorców.

W 2016 roku Zarząd Cechu wraz ze Spółdzielnią Rzemieślniczą podjęli decyzję dotyczącą sprzedaży nieruchomości własnej „Domu Rzemiosła”. Do transakcji doszło w 2020 roku.

W 2022 roku Zarząd Cechu w Starachowicach w połączeniu z Izbą Rzemieślniczą w Kielcach podjął decyzję o restauracji wizerunku medialnego i organizacyjnego Cechu. Środki finansowe z Narodowego Instytutu Wolności zapoczątkowały proces odbudowy systemu nauczania dualnego w szkołach zawodowych….